Dziś podsumowanie Nabożeństw Różańcowych dzieci i losowanie nagród.

rosarioDziś po Różańcu podsumowanie Nabożeństw Różańcowych dzieci i losowanie nagród.

 

Początki Różańca łączą się ze św. Dominikiem Guzmánem, założycielem zakonu dominikanów. Widzi się w nim też pierwszego krzewiciela tej modlitwy, w ślad za którą pojawiły się wizerunki Matki Bożej Różańcowej, fundowane przez bractwa różańcowe lub z nimi związane. 

Dominikańskie korzenie Różańca zawdzięczamy piętnastowiecznemu dominikaninowi bł. Alanowi de Rupe. Samo natomiast pojęcie „Różaniec” oznacza wieniec lub ogród różany, dlatego róże symbolizują tajemnice różańcowe.

Róże Matki Bożej

Dominikański Różaniec stał się znany w Europie dzięki bractwom różańcowym i związanym z jego odmawianiem odpustom. Dla bractw tych wznoszono ołtarze, w których umieszczano pierwsze obrazy z motywem Różańca, a działo się to w XV stuleciu w Niemczech. W Polsce wizerunki różańcowe pojawiły się w pierwszej połowie XVI wieku.

O związkach rodzimych dzieł ze sztuką niemiecką mówi nam chociażby obraz „Madonna z Dzieciątkiem” z pierwszej połowy XVI wieku, dzieło anonimowego, krakowskiego mistrza, który tworząc je, wzorował się na sztuce wybitnego malarza Łukasza Cranacha Starszego. Na krakowskim obrazie dostrzeżemy Różaniec leżący na parapecie wśród zerwanych kwiatów, wykonany z czerwonych korali symbolizujących modlitwę „Zdrowaś Maryjo” i ze złotych paciorków oznaczających modlitwę „Ojcze nasz”.

W wielu wizerunkach różańcowych najczęściej to Maryja trzyma różaniec, przekazując go świętym. Nie zawsze jednak tak jest, o czym świadczy między innymi szesnastowieczna miniatura z graduału Jana Olbrachta. Wykonana najprawdopodobniej w pracowni Macieja z Drohiczyna, włączona w literę „S”, ukazuje Maryję otoczoną promienistą aureolą, w koronie z dwunastu gwiazd i z półksiężycem pod stopami, którą, wraz z trzymającym różaniec Dzieciątkiem, adoruje wspomniany król. Wskażmy też na postać Maryi z powstałego w drugiej połowie XVII wieku, anonimowego obrazu z pobernardyńskiego, obecnie jezuickiego kościoła św. Piotra i Pawła w Lublinie.

Widzimy tutaj tronującą Bogarodzicę z Dzieciątkiem wyobrażonym w typieSalvator mundi, czyli jako Zbawca świata. Tronującą z małym Jezusem Maryję otacza różaniec składający się ze 150 małych i 15 dużych białych, czerwonych i złotych róż. Białe róże są symbolem różańcowych tajemnic radosnych, czerwone bolesnych a złote chwalebnych. Ten różany wieniec z lubelskiego obrazu kieruje nasze spojrzenie ku fundatorowi wizerunku, którym było działające przy lubelskim kościele dominikanów bractwo różańcowe. Zdumienie może budzić obecność na owym obrazie dwóch lwów u podstawy kolumny, na której wznosi się tron Matki Bożej. W lwach tych widzi się nawiązanie do dwunastu lwów strzegących tronu starotestamentowego, słynącego z mądrości króla Salomona. Na lubelskim wizerunku jawią się zatem owe drapieżniki jako atrybuty Maryi stanowiącej tutaj Tron Mądrości, czyli w języku łacińskim SedesSapientiae.

Nie tylko róże, ale również inne kwiaty, często zresztą symbolizujące cnoty, jakimi Bóg ozdobił Maryję, pojawiają się na przedstawiających ją wizerunkach, mniej lub bardziej nam znanych. Także na drzeworycie zdobiącym wydaną w Lublinie w 1642 roku, poświęconą modlitwie różańcowej książkę Jana Gosławskiego, ukazana w typie Matki Bożej Śnieżnej z rzymskiego kościoła Santa Maria Maggiore Maryja, podobnie jak i Dzieciątko, wyobrażona została z różańcem w ręku. Ponadto Matkę Bożą z małym Jezusem otacza różaniec poprzedzielany co dziesięć paciorków niewielkimi kwiatami. Pięknym przedstawieniem może poszczycić się również kościół parafialny w Stawiszynie. Na pochodzącym z połowy XVIII wieku, włoskim obrazie, adorowane przez św. Józefa Dzieciątko wyciąga ku nam trzymaną przez siebie różę, drugą ręką podtrzymując, wraz ze swą Matką, różaniec.

Dar nie tylko dla świętych

Wracając do dominikańskich korzeni różańcowej modlitwy i ikonografii, wskażmy na wizerunki ukazujące wręczanie różańca przez Matkę Bożą świętym tego zakonu. Maryja podaje różaniec klęczącemu św. Dominikowi, a niekiedy też św. Katarzynie ze Sieny. Taki rodzaj przedstawienia wykształcił się we Włoszech na przełomie XVI i XVII wieku; rodzime wizerunki pochodzą z XVII i XVIII stulecia. Na powstanie tych przedstawień wpłynęła legenda o podarowaniu różańca św. Dominikowi oraz zachęceniu go do odmawiania modlitwy różańcowej i jej rozpowszechnienia przez Matkę Bożą. Jedno z najstarszych, ilustrujących legendę przedstawień, ukazujące zarówno Maryję, jak i Dzieciątko z różańcem w ręku, datowane na połowę XVII wieku, możemy zobaczyć na sklepieniu kaplicy różańcowej przy dominikańskim kościele św. Jacka i Doroty w Piotrkowie Trybunalskim.

Oprócz wspomnianej wcześniej św. Katarzyny ze Sieny, widniejącej też, na przykład, na wizerunku Matki Bożej Pompejańskiej czy na obrazie renesansowego mistrza Lorenza Lotto, św. Dominikowi może towarzyszyć, jak dzieje się to chociażby w dziele włoskiego malarza epoki baroku, Nicoli Grassiego, św. Franciszek z Asyżu. Czasem Święty ten przyjmuje różaniec od Dzieciątka, podczas gdy św. Dominik otrzymuje go od Maryi. Na siedemnastowiecznym obrazie Bartłomieja Strobla z kościoła farnego w Grodzisku Wielkopolskim miejsce św. Franciszka zajmuje natomiast jeden z patronów świątyni, św. Mikołaj.

Maryja pojawia się z różańcem także, od końca XV wieku, jako Orędowniczka, czyli Opiekunka stanów i bractw różańcowych. Przekazuje wtedy różaniec zgromadzonym wiernym za pośrednictwem św. Dominika. Niekiedy też możemy w wizerunkach różańcowych zobaczyć cierpiące w płomieniach dusze czyśćcowe oraz wydobywające je z okrutnego ognia anioły; wierzono bowiem, że modlitwa różańcowa jest tak skuteczna, iż otwiera duszom czyśćcowym niebo, stąd i to przekonanie znalazło odzwierciedlenie w ikonografii Matki Bożej Różańcowej. Dusze te ukazuje na przykład feretron z warsztatu Bartłomieja Strobla z kościoła św. Jakuba w Toruniu. Zlatuje ku nim anioł z różańcem. Z różańcem, ale na szyi, widnieje też tutaj, adorowane, otoczone zawierającymi tajemnice bolesne medalionami Dzieciątko.

Tekst Justyna Sprutta

Źródło: http://www.opiekun.kalisz.pl/index.php?dzial=artykuly&id=7070