Dziś w Warszawie odbędą się obchody upamiętniające 186. rocznicę wybuchu Powstania Listopadowego. Uroczystości rozpoczną się od odsłonięcia głazu poświęconego pamięci Konstantego Juliana Ordona, obrońcy legendarnej reduty nr 54.
Zapoczątkowany przez podchorążych piechoty, pod dowództwem porucznika Piotra Wysockiego, zryw z 29 listopada 1830 roku skierowany był przeciwko rosyjskiemu zaborcy.
W trwających prawie rok walkach o niepodległość uczestniczyło wiele tysięcy Polaków. Jedna z najkrwawszych bitew powstania została stoczona o Olszynkę Grochowską.
Walka o Olszynkę Grochowską była najkrwawszą bitwą, jaką stoczono podczas Powstania Listopadowego. Z 40 tys. Polaków poległo wówczas aż 7 tys. Olszynka znajduje się obecnie na terenie warszawskiej dzielnicy Praga-Południe. To właśnie w tym miejscu od lat odbywają się uroczystości upamiętniająca Powstanie Listopadowe.
RIRM
Do bitwy pod Olszynką Grochowską, jednej z ważniejszych bitew powstania listopadowego, doszło 25 lutego 1831 r. Wojskami polskimi, które liczyły ok. 40 tys., dowodził oficjalnie książę Michał Radziwiłł, a w rzeczywistości gen. Józef Chłopicki. Na czele wojsk rosyjskich, liczących ok. 60 tys. żołnierzy, stał feldmarszałek Iwan Dybicz. Formalnie bitwa pozostała nierozstrzygnięta. Zginęło 6,9-7,3 tys. Polaków i ok. 9,5 tys. Rosjan.
W 1916 r. na uliczce Traczy prowadzącej od ul. Chełmżyńskiej postawiono drewniany krzyż, który w 100 rocznicę bitwy o Olszynkę Grochowską zastąpiono metalowym. W trakcie prac melioracyjnych w 1936 r. na polu bitwy znaleziono szczątki ludzkie oraz fragmenty broni i mundurów, które złożono w krypcie przy krzyżu. W 1999 roku uliczkę zagospodarowano, tworząc Aleję Chwały Bohaterów Powstania Listopadowego. Ustawiono ok. 30 głazów narzutowych z tablicami upamiętniającymi zasłużonych dowódców powstania i jego uczestników. Mają tu swoje pomniki m.in. generałowie: Ludwik Bogusławski, Ludwik Kicki, Józef Chłopicki, Józef Bem, Ignacy Prądzyński, Józef Dwernicki, Piotr Szembek, Henryk Dembiński, Ludwik Michał Pac oraz uczestnicy nocy listopadowej: Józef Wybicki, Józef Nabielak i Józef Zaliwski. Spośród poetów sławiących powstanie listopadowe uhonorowano m.in.: Adama Mickiewicza, Juliusza Słowackiego, Konstantego Gaszyńskiego, Stefana Floriana Garczyńskiego oraz Kazimierza Delavigne, autora słów Warszawianki 1831 roku.
Natomiast dla pięciu kobiet, które albo same brały udział w powstaniu, jak Emilia Plater, albo wspomagały powstańców i późniejszych emigrantów popowstaniowych, jak Emilia Sczaniecka, Klaudyna z Działyńskich Potocka, Józefa Rostkowska i Bronisława Czarnowska, wystawiono jeden wspólny pomnik!
Życiorys gen. Piotra Szembeka:
Piotr Szembek herbu Szembek (ur. 14 grudnia 1788 w Warszawie, zm. 21 czerwca 1866 w Siemianicach) – hrabia, generał dywizji Wojska Polskiego. Urodził się w rodzinie Józefa Ignacego i Kunegundy z Walewskich. Kształcił się w Akademii Wojskowej w Berlinie. Od 1807 służył w wojskach Księstwa Warszawskiego i Królestwa Polskiego. Był kapitanem armii Księstwa Warszawskiego. Uczestniczył w inwazji na Rosję w 1812 roku. W 1813 roku w Gdańsku ożenił się z Fryderyką Becu de Tavernier. Ich synem był hrabia Aleksander Szembek. W okresie od 24 maja 1829 roku do 24 stycznia 1831 roku dowodził 3 Brygadą 1 Dywizji Piechoty w Sochaczewie.
W powstaniu listopadowym (1830-1831) gubernator wojskowy Warszawy od 4 grudnia do 16 grudnia 1830, członek Rady Wojennej. Generał i dowódca 4 Dywizji Piechoty. Brał udział w bitwach pod Wawrem i Olszynką Grochowską. Mówiono o nim „Ufaj Szembekowi. Szembek nie zdradzi”. Jednym z jego adiutantów był Franciszek Kacper Fornalski. Na skutek konfliktu z naczelnym wodzem gen. Janem Skrzyneckim został zdymisjonowany. Kontynuował jednak karierę wojskową jako ochotnik w korpusie Juliana Sierawskiego, a po dymisji Skrzyneckiego został przywrócony do służby w stopniu generała dywizji. Po zakończeniu powstania osiadł w swych dobrach Siemianice koło Kępna w Wielkopolsce.
W 1835 roku został skazany przez władze rosyjskie na konfiskatę dóbr za udział w powstaniu listopadowym.
Był członkiem loży wolnomularskiej Français et Polonais.
Od nazwiska generała wziął swoją nazwę plac Szembeka w Warszawie, przy którym wznosi się kościół parafialny Najczystszego Serca Maryi oraz centrum handlowe i Bazar Szembeka na Grochowie. Niedaleko placu Szembeka, na ul. Boremlowskiej 6 znajduje się Gimnazjum im. gen. Piotra Szembeka.
W okresie zaboru ziem polskich przez Rosjan pamiątki po Piotrze Szembeku przechowywano w pałacu w Czarnominie na Podolu.
W latach 1996–1999 imię generała Piotra Szembeka nosiła 4 Brygada Zmechanizowana w Gorzowie Wielkopolskim.
Ordery i odznaczenia:
- Krzyż Złoty Orderu Wojennego Virtuti Militari,
- Order Świętego Stanisława 2 klasy z nadania Mikołaja I Romanowa,
- Order św. Anny kl. 2,
- Order św. Włodzimierza kl. 4,
- Krzyż Kawalerski Legii Honorowej,
- Znak Honorowy za 20 lat służby (1830 rok).
W artykule wykorzystano m. in. informacje ze stron:
- https://pl.wikipedia.org/wiki/Piotr_Szembek
- http://www.naszemiejsca.pl/miejsca/aleja-chwaly-przy-ul-traczy
