Powstanie Wielkopolskie to jedno z najważniejszych i zarazem nielicznych zwycięskich powstań w historii Polski. Wybuchło 27 grudnia 1918 roku w Poznaniu i trwało do 16 lutego 1919 roku, prowadząc do wyzwolenia większości terenów Wielkopolski spod niemieckiej okupacji. Był to efekt długotrwałych dążeń niepodległościowych oraz sprzyjających okoliczności międzynarodowych po zakończeniu I wojny światowej.
fot. www.codziennypoznan.pl
Przyczyny i geneza Powstania Wielkopolskiego
Po rozbiorach Polski w XVIII wieku Wielkopolska znalazła się pod zaborem pruskim, gdzie prowadzono intensywną germanizację i ograniczano prawa Polaków. Mimo to Polacy zachowali silne poczucie tożsamości narodowej, pielęgnując kulturę, język i tradycje. W XIX wieku organizowano liczne działania społeczne, gospodarcze i polityczne, które wzmacniały przynależność do narodu i sprzeciw wobec pruskiej dominacji, a po zakończeniu I wojny światowej sytuacja międzynarodowa stworzyła szansę na odzyskanie wolności.
Bezpośrednim impulsem do wybuchu powstania była wizyta Ignacego Jana Paderewskiego w Poznaniu 26 grudnia 1918 roku. Jego przyjazd i przemówienie z okna hotelu Bazar wśród mieszkańców wywołało entuzjazm, z kolei u Niemców niepokój, co doprowadziło do demonstracji i starć. Następnego dnia Polacy chwycili za broń, rozpoczynając walkę o wyzwolenie regionu.
Przebieg Powstania Wielkopolskiego
Powstanie rozpoczęło się 27 grudnia 1918 roku w Poznaniu, gdzie polskie oddziały zaczęły przejmować kontrolę nad strategicznymi obiektami. Dzięki dobrej organizacji i zaangażowaniu miejscowej ludności walki szybko rozszerzyły się na kolejne miasta i wsie Wielkopolski.
Siły powstańcze, dowodzone przez pełnych determinacji i poświęcenia przywódców – gen. Stanisława Taczaka oraz gen. Józefa Dowbor Muśnickiego, skutecznie odpierały niemieckie kontrataki i zdobywały kolejne tereny.
Zakończenie i zwycięstwo
Powstanie zakończyło się formalnym sukcesem, ponieważ 16 lutego 1919 roku podpisano rozejm w Trewirze. Na mocy traktatu Wielkopolska została przyłączona do odrodzonej Polski. 28 czerwca 1919 roku Niemcy podpisały traktat wersalski, który potwierdził przyłączenie do Polski ziem Wielkopolski, o które toczyły się walki.
Znaczenie Powstania Wielkopolskiego
Powstanie Wielkopolskie było jednym z nielicznych zwycięskich powstań w historii Polski. Jego sukces to przede wszystkim wynik dobrej organizacji, odpowiedniego przygotowania oraz wsparcia społecznego. Wydarzenie to miało kluczowe znaczenie dla kształtowania granic II Rzeczypospolitej i umocnienia polskiej państwowości po latach zaborów.
27 grudnia – Narodowy Dzień Zwycięskiego Powstania Wielkopolskiego
Uchwałą Sejmu z 12 października 2017 roku podjęto decyzję o ustanowieniu roku 2018 Rokiem Pamięci Powstania Wielkopolskiego. Natomiast w 2021 roku z inicjatywy wielu środowisk i mieszkańców Wielkopolski, którzy z dużym zaangażowaniem podejmowali szereg działań, aby zwycięski zryw niepodległościowy zajął należne miejsce w kalendarzu narodowych uroczystości patriotycznych, 1 października Sejm RP ustanowił głosami wszystkich obecnych na sali posłów dzień 27 grudnia Narodowym Dniem Zwycięskiego Powstania Wielkopolskiego, a następnie 28 października Senat RP przyjął ustawę w powyższej sprawie. 23 listopada 2021 roku w poznańskim hotelu Bazar uroczyście podpisał ją Prezydent RP Andrzej Duda.
Tekst: https://www.umww.pl/powstanie-wielkopolskie-zwycieski-zryw-ku-niepodleglosci