Przemienienie Pańskie (mal. Rafaelo Santi) Obraz na desce, 1517, Muzeum Watykańskie
Pan Jezus zebrał umiłowanych uczniów Piotra, Jakuba i Jana na górę Tabor i ukazał im swoje Bóstwo. Tam apostołowie głęboko przeżyli obecność Boga, „zobaczyli jego chwałę”, a z obłoku dał się słyszeć głos: „Ten jest Synem moim wybranym, Jego słuchajcie” (Łk 9,32-35).
Przebywanie w obecności Chrystusa Przemienionego i Jego Świętych dało im ogromną radość. Zachwyt uczniów był tak wielki, że zapragnęli pozostać tam na stałe. Piotr, gdy zauważył że Mojżesz i Eliasz „chcieli odejść od Jezusa” zawołał: „Mistrzu! Dobrze nam tu być. Rozbijemy trzy namioty, jeden dla Ciebie, jeden dla Mojżesz, jeden dla Eliasza”.
Na górze Węglewskiej jest nam dobrze, w sercu Kościoła – gdzie jest ołtarzu Przemienienia w nim jest obecny duchowo „Bóg, który Ciało swoje ukrzyżowane uczcił świątynią: „w nim był i będzie nadal Bóg, który swój przybytek wybrał aby przez swój cudowny obraz Przemienienia rozdawać swoje hojne łaski”.
Przemienienie Pańskie było bardzo ważnym wydarzeniem, skoro jego szczegółowy opisali trzej ewangeliści: św. Marek (17,1-9), św. Mateusz (9,1-8), św. Łukasz (9,28-36).
Wydarzenie na Górze Tabor pozwoliło Apostołom zrozumieć, jak mizerne i niepełne są ich wyobrażenia o Bogu. Chrystus przemienił się na ich oczach, aby w dniach próby wiara Apostołów w niego nie zachwiała się. Ewangelista wspomina, że Eliasz i Mojżesz rozmawiali z Chrystusem o Jego męce. Przypomnieli w ten sposób uczniom proroctwa, które zapowiadały Chrystusa – Mesjasza jako Odkupiciela rodzaju ludzkiego.
Święto to przypomina, że Jezus może w każdej chwili odmienić nasz los. Ma ono jednak jeszcze jeden, radosny, eschatologiczny aspekt: przyjdzie czas, że Pan odmieni nas wszystkich; nawet nasze ciała w tajemnicy zmartwychwstania uczyni uczestnikami swej chwały. Dlatego obchodzone święto 6 sierpnia to wielki dzień radości i nadziei, że nasze przebywanie na ziemi nie będzie ostateczne, że przyjdzie po nim nieprzemijająca chwała.
Przemienienie to jednak nie tylko pamiątka dokonanego faktu. To nie tylko nadzieja także naszego zmartwychwstania i przemiany. To równocześnie zadanie wyznaczone przez Chrystusa Jego wyznawcom. Warunkiem przemienienia jest wewnętrzna przemiana duchowa, uparte naśladowanie Chrystusa. Ta przemiana w zarodku musi mieć podstawę na ziemi, by do swej pełni mogła dojść w wieczności. W drodze ku wieczności uczeń Jezusa musi Mu być wierny: myślą, słowem i chrześcijańskim czynem.
Chrystus obiecuje, że będziemy królować z Nim tam, gdzie – za Piotrem będziemy powtarzać „Mistrzu jak dobrze, że tu jesteśmy”. Warunkiem jest to, że abyśmy już teraz pamiętali o tym, co dla nas przygotował Bóg, i abyśmy każdego dnia karmili się Jego Słowem i Ciałem.
On chce, abyśmy ufnie i wytrwale się do Niego modlili, służyli bliźnim, rozwijając w sobie cnoty. Takie dążenie do przemiany będzie odpowiedzią na zaproszenie św. Pawła: „Przemieniajcie się poprzez odnawianie umysłu” (Rz 12,2)
Na Wschodzie Przemienienie Pańskie spotykamy już w VI wieku. Było ono największym świętem w ciągu lata. Na Zachodzie jako święto obowiązujące dla całego kościoła wprowadził ją papież Kalikst III z podziękowaniem Panu Bogu za odniesione zwycięstwo oręża chrześcijańskiego pod Belgradem w dniu 6 sierpnia 1456 r. W Polsce lokalnie obchodzone jest od XI wieku.
Ewangeliczne relacje dotyczące Przemienienia stanowią nie tylko interpretacje teologiczne, również stanowią część historycznego sedna faktu, jeśli przez fakt nie rozumiemy wyłącznie czystego, odnotowanego w kronice zdarzenia, lecz także jego znaczenie. Istnieje bowiem niezliczona liczba faktów, które rzeczywiście miały miejsce, ale mimo to nie są „historyczne”, gdyż nie pozostawiły w dziejach żadnego śladu, nie wzbudziły żadnego zainteresowania, nie przyczyniły się do powstania niczego nowego. Wydarzenie jest historyczne jeśli spełnia dwa warunki: miało miejsce, a ponadto wywarło istotny wpływ na osoby, które były wen zaangażowane i które o nim opowiedziały.
Przemienienie – tak jak zostało nam opowiedziane w Ewangeliach – jest bez wątpienia wydarzeniem historycznym.
Przemienienie Jezusa, na oczach uczniów, było potwierdzeniem, że On jest Synem Człowieczym, którego, jako Król wszystkich narodów, oglądał, w proroczym widzeniu prorok Daniel.
Jezus Chrystus jest zapowiedzianym Mesjaszem – Synem Bożym, do którego należy władza i wieczne królestwo. Święty Piotr powołuje się na świadectwo Ojca Niebieskiego o Chrystusie, gdy, jako naoczny świadek razem ze świętym Jakubem i Świętym Janem opowiada o tym, co widział na Górze Przemienienia, a co my zobaczymy w dniu ostatecznym, gdy Syn Człowieczy przyjdzie w swej chwale.
W czasie Przemienienia uczniowie ujrzeli chwalę Jezusa Chrystusa i poznali, że On jest umiłowanym Synem Bożym. Każdy z nas ma udział, już tu na ziemi, w chwale Chrystusa, gdy Go słucha, oczekując przemiany serca mocą Bożego Słowa.
Przemienienie Pańskie jest jednym z najczęściej przedstawianych w ikonografii świąt. Posiada ono głęboki charakter trynitarny: Trójca Święta ukazuje się w chwale Boskiego Światła, które wszystko przenika i wypełnia, dając postawy do przemienienia spraw zewnętrznych i wewnętrznych.
Najsłynniejszym obrazem ukazującym owo wzniosłe wydarzenie jest dzieło włoskiego malarza Rafaelo Santi „Przemienienie Pańskie”.